Aristoteles’e göre tümel önerme önem ve amacı, kendinden başka önermeleri elde etmektir. Ayrıca tümel önermeye ulaşmak demek bilimsel çalışmanın son aşaması değil, bilimsel çalışmanın aşamalarından biridir. Tümdengelim kavramı için bir diğer tanım da: Genelden özele gitmektir. Felsefede tümdengelim kavramı nedir? “Bütün insanlar ölecektir. Sokrates de insandır. Dolayısıyla Sokrates de ölecektir”. Genelden parçaya indirilir. Tek tek yargıya ulaşılır.
Tümdengelim yaklaşımında, yapılan araştırmaların en önemli özelliklerinden biri de kuramın araştırmanın en başında ele alınmasıdır. Hipotez oluşturulur, değişkenler arasındaki bağlantıların belirtilmesi için dene yöntemi kullanılır. Araştırma sürecinde diyagram yönteminden yola çıkarsak, diyagramın başlangıcı kuram olur. Hipotezler ise belli başlı bir kuramsal temele dayanan, değişkenler arasındaki varlığı ön plana atılan ilişkileri sınayan terimlerdir. Elde edilen sonuçlara göre bu hipotezler kabul edilir ya da reddedilir.
Tümdengelim Araştırma Yaklaşımı
Tümdengelimin amacı; varsayımlardan yola çıkarak bir kuramın geçerliliğine dayalı kanıtların elde edilme yöntemidir. Tümdengelim mantık yoluyla genel bir varsayımda bulunularak, genelden düşünceyi özele indirgemektir. Mesela bir araştırmacının elinde kurbağaların ölümlerine ilişkin nedenleri mevcut olan kuramlara dayandırarak hipotezler haline getirerek, toplar ve test eder. Tüm kafeinler kahvedir. Kola kafeindir. O halde kola da kafeindir. Bu örnekle de tümdengelim kavramı anlaşılabilir.
Örnek verirken her zaman evrensel yollardan başlamalıyız. “Bütün insanlar ölecektir. Sokrates de insandır. Dolayısıyla Sokrates de ölecektir” örneği de bütünden parçaya inen bir önermedir. Tümdengelim bize yeni bir bilgi vermez. Öncüllerimizi açık hale getirebilir. İddiaları, düşünceleri daha doğru bir yere taşır ve bir sonuç çıkarılabilir. Çıkan sonuç için sağlama yapılır.
Tümdengelim Düşüncesi
Tümdengelim kavramı, tümevarım kavramına kıyasla daha az kullanılır. Genelden özele doğru giderken, bir paragrafın ana başlığından alt başlıklarına gitmek veya bütünle başlayıp parçalara ayırmak ve parçaları ele aldıktan sonra bütünleştirilmesi ya da bağdaştırılması gerekir. Tüm parçaları ayırarak tek tek incelemek ve bunu bir bütün haline getirmek tümdengelim kavramının anlaşılması için en iyi örneklerdir.
Eğiticinin Eğitimi Sitemizi Twitter hesabımızdan yeni gelişmeleri takip edebilirsiniz.
