Toprak, bütün canlıların barınma ve beslenme ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Toprak devletler için önemli olmakla birlikte, devletler toprak için yüzyıllar boyu savaşmıştır. Toprak ile ilgili her devlet, kendi sistemine göre hareket etmiştir. Osmanlıda ve Anadolu Selçuklu ’da iki toprak sistemi bulunmaktadır. İlki Mülk topraklardır. Bunlar kişisel topraklardır. İkincisi ise miri topraklardır. Miri topraklar, devlete ait olan topraklardır. Tımar sistemi nedir?
Tımarlı sipahiler kimdir? Tımar toprakları da miri topraklar içinde değerlendirilir. Tımar ve ikta toprakları, çeşitli başarılar elde etmiş asker ve komutanlara verilen topraklardır. Devlet komutanlara verdiği toprakların işlenmesini talep etmiştir. Yani bu topraklarda tarım yapılması istenmiştir. Komutanların sahip olduğu bu topraklardan ayrıca vergi toplanmasını istemiş ve asayişi sağlama şartlarının yerine getirilmesi istenmiştir.
Tımarlı Sipahiler
Tımar sistemi 14. Ve 16. Yüzyıllar arasında Osmanlı devleti tarafından uygulanan bir sistemdi. Tımar sistemi nedir? Tımarlı Sipahiler kimdir? Cevapları üstünde yoğunlaşacağız. Toprak sahibi olan bu sipahiler, tımarlı sipahi olarak da bilinir. Savaşa katılırlar. Savaş olmadığı dönemlerde ise kendi bölgelerinin güvenliğini sağlamakta görevliydiler.
Tımarlı sipahiler, kendi toprakları dahilinde olan halktan vergi toplamaktaydılar. Bu vergilerle kendi geçimlerini sağlarken aynı zamanda bu vergilerle asker de yetiştirmekteydiler. Dolayısıyla devlet, hem kendi askerleri için hem de yetişecek olan askerler için farklı bir bütçe ayrımına girmek zorunda kalmamaktaydı.
- İlginizi Çekebilir: İslam Dininin Altın Çağı
Vergilerin düzenli olarak alınması ve düzeni kuran kişilerin asker olması merkezi otoriteyi kuvvetlendiriyordu. Çünkü askerler tarafından yönetilen topraklar güvence altındaydı. Tımarlı sipahilere verilen topraklar 3’e ayrılmaktadır.
- Miri Topraklar: Devletin topraklarıdır. Fakat bunların yönetimi askerlere verilmiştir.
- Has Topraklar: Üst düzey görevinde olan devlet adamlarına verilen topraklardır.
- Zeamet topraklar: Çavuş, defterdar ve atabeylere verilen topraklardır.
- Tımar: Bazı devlet adamlarına ve askerlere verilen dirlik topraklar.
Timar sisteminin özellikleri
- Timar sisteminde geliri 160.000 akçeden fazla olan bölgelere has denir.
- Ortalama geliri 20.000 ile 100.000 AKÇE arasında olan bölgeleri ifade eder.
- Yıllık geliri 20.000 akçeden az olan arazilere tımar denir.
- Feodal sisteme göre yönetilen topraklar, Sipahi denilen devlet askerlerine tahsis edilir.
- Kaynaklara göre Osmanlı devlet gelirlerinin büyük bir kısmı Timar topraklarına gidiyordu.
- 20 milyona yakın askerden oluşan Timar Sipahi ordusu zamanla önemini yitirmiştir. Zamanla toprak özel mülkiyet haline geldi ve feodal sistemin kalıntıları ortadan kaldırılmaya çalışıldı.
Timar sisteminin avantajları
- Devletin mali yükünü azaltır.
- Üretimin sürekliliği devlet üretim kontrolü ile garanti altına alınmıştır.
- İkta verilen bölgelerin güvenliği sağlanarak devlet otoritesi korunur.
- Karaya dayalı tımar sistemi nedeniyle göçebe Türkmenler yerleşik hayata doğru ilerliyor.
- Vergiler periyodik süreçlerle düzenli olarak tahsil edilmektedir.
- Tımar sistemi ile ordunun ihtiyaç ve giderleri karşılanmaktadır.
- Ülke müreffeh hale gelir ve ülkeden daha fazla fayda sağlanır.
Tımar Sisteminin Kaldırılması
Tımar sipahilerine ait olan topraklarda köylüler yaşıyordu. Köylüler bu toprakları terkedemez; terk eden köylüden ceza bedeli olarak çift bozan akçesi alınmaktaydı. Kanuni Sultan Süleyman döneminde tımarlı sipahilerin sayısı 166 bini bulmuştur. Bu topraklara sahip olanlar, savaşta destek olmadan kendi yetiştirdikleri askerlerle taarruz yapabilmekteydiler.
Daha sonra Avrupa’da yayılan silahlı saldırılarla birlikte devlet tarafından görevlendirilen Yeniçeriler, maaşını devletten almaktaydı. Bununla birlikte tımarlı sipahiler gücünü yitirmeye başlamıştır. 1939 yılında Tanzimat Fermanı yayınlandıktan sonra Tımarlı sipahiler ortadan kalkmıştır. Tımar sistemi nedir? başlıklı yazı tarihi çerçevede araştırılıp yorumlanmıştır.
Bizi YouTube de takip edebilirsiniz.
